NARUSZENIE ZAKAZU SĄDOWEGO
Wśród przestępstw przeciwko wymiarowi sprawiedliwości uregulowany został w art. 244 obowiązującego Kodeksu karnego występek polegający na niestosowania się do obowiązku, zakazu lub nakazu wynikającego z orzeczonego przez sąd środka karnego. Spenalizowane zatem zostało zachowanie polegające na niestosowaniu się do orzeczonych przez sąd środków karnych wymienionych w tym przepisie, celem ochrony prawidłowego funkcjonowania organów wymiaru sprawiedliwości. Niestosowanie się bowiem do orzeczonych przez sąd środków karnych podważa ich celowość i skuteczność, przez co godzi w wymiar sprawiedliwości (por. W. Banasiak, B. Sygit: Przestępstwo niestosowania się do orzeczonego przez Sąd zakazu zajmowania stanowisk, "Problemy Praworządności" 1975 z. 7-8, s. 45).
Znamiona tego przestępstwa polegają na niezastosowaniu się do orzeczonego przez sąd:
- zakazu zajmowania stanowiska, wykonywania zawodu czy prowadzenia działalności,
- zakazu prowadzenia pojazdów,
- zakazu wstępu do ośrodków gier i uczestnictwa w grach hazardowych,
- zakazu wstępu na imprezę masową,
- obowiązku powstrzymania się od przebywania w określonych środowiskach lub miejscach,
- nakazu opuszczenia lokalu zajmowanego wspólnie z pokrzywdzonym,
- zakazu kontaktowania się z określonymi osobami,
- zakazu zbliżania się do określonych osób,
- zakazu opuszczania określonego miejsca pobytu bez zgody sądu,
- zarządzenia sądu o ogłoszeniu orzeczenia w sposób w nim przewidziany.
Dyspozycję art. 244 KK wyczerpuje ten, kto nie stosuje się do orzeczonego przez sąd zakazu, który obowiązuje od daty uprawomocnienia się wyroku, bez względu na to, czy i kiedy zrealizuje obowiązek zwrotu dokumentu i bez względu także na tok postępowania wykonawczego (wyrok Sądu Najwyższego - Izba Karna z dnia 11 marca 2004 r., III KK 341/03).
Czyn ten stanowi występek umyślny, który zgodnie z dominującą linią orzeczniczą może być popełniony tak z zamiarem bezpośrednim, jak i ewentualnym. Osobiście, podobnie jak J. Śliwowski, A.Wąsek czy B. Kunicka-Michalska, nie podzielam tego poglądu, przyjmując, że czyn ten może być popełniony wyłącznie z zamiarem bezpośrednim. Pragnę przy tej okazji wskazać na orzeczenie Sądu Najwyższego z dnia 17 stycznia 2003 r. w którym przyjął on, że: „Ze względu na to, że orzeczony przez sąd zakaz prowadzenia pojazdów obowiązuje od uprawomocnienia się orzeczenia (art. 43 § 2 KK i art. 29 § 3 KW), do przypisania oskarżonemu przestępstwa określonego w art. 244 KK, a polegającego na umyślnym niezastosowaniu się do tego zakazu, niezbędne jest przede wszystkim ustalenie, iż w chwili czynu miał on świadomość faktu uprawomocnienia się orzeczenia skazującego”.
Występek z art. 244 kk zagrożony jest karą pozbawienia wolności od 3 miesięcy do 5 lat, przy czym istnieje możliwość warunkowego umorzenia postępowania czy orzeczenia na podstawie art. 58 par. 3 kk zamiast kary pozbawienia wolności kary grzywny lub kary ograniczenia wolności, w szczególności, jeżeli sąd orzeka równocześnie środek karny. Biorąc pod uwagę, że najczęściej zdarzają się sprawy o czyny polegające na tym, że sprawca prowadząc samochód w stanie nietrzeźwości narusza jednocześnie obowiązujący go z tytułu poprzedniego skazania z art. 178a § 1 kk zakaz prowadzenia pojazdów, należy mieć na względzie, że aktualnie jest to czyn przestępny uregulowany w art. 178a § 4 kk, in fine stanowiący typ kwalifikowany zarówno w stosunku do przepisu art. 178a § 1 jak i art. 244 kk, zagrożony karą pozbawienia wolności do lat 5.
Adwokat Agnieszka Prętczyńska
Pomoc adwokata w sprawach karnych- tel. 531 200 352