Zgodnie z treścią art. 212 § 1 k.k. odpowiada za zniesławienie ten, kto pomawia inną osobę, grupę osób, instytucję, osobę prawną lub jednostkę organizacyjną niemającą osobowości prawnej o takie postępowanie lub właściwości, które mogą poniżyć ją w oczach opinii publicznej lub narazić na utratę zaufania potrzebnego dla danego stanowiska, zawodu lub rodzaju działalności.
Wyjaśnić w związku z tym należy, że pomówienie oznacza zarzucanie czegoś komuś, oskarżanie o coś, przypisywanie nieprawdziwych zarzutów. Pomówienie, zgodnie z art. 212 § 1 k.k. musi odnosić się do:
- postępowania np. popełnienie przestępstwa, prowadzenie niemoralnego trybu życia,
- lub właściwości np. alkoholizm, narkomania, zboczenie płciowe, choroba psychiczna, a w przypadku podmiotu zbiorowego np. chaos organizacyjny, niekompetencja personelu, brak kompetencji lub zdolności do wykonywania danego zawodu,
które mogą poniżyć daną osobę (a także podmiot zbiorowy, spółkę, wspólnotę) w opinii publicznej lub narazić na utratę zaufania potrzebnego dla danego stanowiska, zawodu lub rodzaju działalności.
Przepis art. 212 § 1 k.k. obok utraty zaufania odwołuje się także do znamienia "poniżenia w opinii publicznej", co oznacza, że chodzi tu nie tyle o urazę osobistych uczuć osoby pokrzywdzonej, ale o to, jak osoba pomówiona będzie postrzegana przez szeroki, nieokreślony krąg osób. Karalne jest więc takie pomówienie, które może prowadzić do upokorzenia danej osoby w opinii innych osób, spowodować, że inne osoby będą uważać pokrzywdzonego za osobę poniżoną.
Przestępstwo to jest przestępstwem skutkowym lecz skutkiem jest samo narażenie na poniżenie w opinii publicznej lub utratę zaufania potrzebnego do zajmowania stanowiska a nie to czy ów skutek w postaci poniżenia czy też utraty stanowiska bądź innych negatywnych konsekwencji z nim związanych rzeczywiście wystąpił (vide: Wyrok Sądu Okręgowego w Kielcach z dnia 6 grudnia 2013 r., sygn. akt IX Ka 908/13).
W wersji kwalifikowanej sprawca dopuszcza się czynu określonego w § 1 art. 212 k.k. za pomocą środków masowego komunikowania, w związku z czym podlega grzywnie, karze ograniczenia wolności albo pozbawienia wolności do roku. Jak wyjaśnił Sąd Najwyższy w postanowieniu z dnia 24 października 2017 r., sygn. akt V KK 278/17: „Ocena charakteru wypowiedzi umieszczonej na stronie internetowej, jako wypełniającej znamiona przestępstwa zniewagi lub zniesławienia, może być dokonana wyłącznie w drodze dokładnej analizy treści tej wypowiedzi. Nie tylko dosłowna treść wypowiedzi wpływa na jej ocenę karno-prawną, ale w równym stopniu znaczenie mają okoliczności i miejsce jej sformułowania, jak również wcześniejsze zachowanie pokrzywdzonego tą wypowiedzią oraz treść i sposób wyrażenia przez niego określonych opinii. Nie jest przy tym możliwe ustalenie z góry, jaki konkretnie rodzaj wypowiedzi może zostać zakwalifikowany, jako wypowiedź zniesławiająca lub znieważająca. Oceny takiej musi dokonać każdorazowo sąd orzekający w sprawie - przy uwzględnieniu specyficznych i wyjątkowych okoliczności faktycznych występujących w realiach takiej sprawy. W konsekwencji tak dokonanej oceny, sąd orzekający w sprawie dotyczącej problematyki dopuszczalnych granic krytyki w Internecie musi stwierdzić, czy znamiona przestępstwa zniesławienia lub zniewagi zostały wypełnione - zarówno w sposób formalny, jak i materialny - należycie motywując swoją decyzję, z odwołaniem się do sposobu wykładni ustawowych znamion powyższych przestępstw, z uwzględnieniem elementów społecznej szkodliwości czynu”.
Występek z art. 212 § 1 i 2 k.k. jest przestępstwem umyślnym w rozumieniu art. 9 § 1 k.k. W konsekwencji przestępstwo to może być popełnione wyłącznie, gdy sprawca jest świadomy negatywnych skutków, jakie mogą wywołać zniesławiające zarzuty i chce je osiągnąć, bądź się na nie godzi. Niezbędne jest wykazanie, że oskarżony działał zatem z zamiarem bezpośrednim lub ewentualnym.
Co istotne ściganie przestępstwa zniesławienia odbywa się z oskarżenia prywatnego tj. Pokrzywdzony musi sporządzić prywatny akt oskarżenia, bowiem w sprawie nie występuje oskarżyciel publiczny a prywatny akt oskarżenia rozpoczyna sądowe postępowanie karne w sprawie zniesławienia. W związku z tym Pokrzywdzonym zaleca się skorzystanie chociażby z bezpłatnej pomocy prawnej celem opracowania wraz z profesjonalnym pełnomocnikiem prywatnego aktu oskarżenia. Należy mieć na względzie, że sprawca odpowiada w ramach zarzutów mu postawionych w prywatnym akcie oskarżenia a nie jakichkolwiek zarzutów. Zarzuty muszą zatem być sformułowane zgodnie z procedurą karną.
Adwokat ds. karnych- tel. 531 200 352