Dozór elektroniczny 2022

Dozór elektroniczny, uregulowany w ustawie Kodeks karny wykonawczy, umożliwia skazanym na karę poniżej roku i sześciu miesięcy pozbawienia wolności, przy spełnieniu pozostałych przesłanek ustawowych, odbywanie orzeczonej kary w swoim miejscu zamieszkania. Zapewnia on skazanym możliwość wypełniania przez nich dotychczasowych ról społecznych, w tym wykonywanie pracy zawodowej czy uczestniczenie w życiu rodzinnym. Niestety w dalszym ciągu na wniosek Skazanego jest stosowany rzadko tj. maksymalnie kilka procent składanych wniosków o zastosowanie dozoru elektronicznego jest rozstrzyganych pozytywnie- link do statystyk. Z tych powodów zachęcam do zapoznania się z niniejszą publikacją, bowiem sam wniosek o udzielenie zgody na wykonywanie kary w warunkach dozoru elektronicznego, pomimo, że może się sprowadzać do jednego zdania brzmiącego: "Wnoszę o udzielenie zgody na wykonywanie kary orzeczonej w warunkach dozoru elektronicznego" sukcesu nie gwarantuje.

Dozór elektroniczny- dla kogo? Kto może skorzystać z dozoru elektronicznego?

System dozoru elektronicznego rozpoczął funkcjonowanie już w 2009 r. na terenie apelacji warszawskiej, rozrastając się stopniowo na inne okręgi. W całej Polsce zaczął działać od dnia 1 stycznia 2012 r. Uzasadnieniem dla jego wprowadzenia było zmniejszenie kosztów utrzymania skazanych, którzy dopuszczając się drobnej przestępczości w rzeczywistości nie wymagali izolacji od społeczeństwa, a także brak negatywnych skutków społecznych izolacji penitencjarnej, w szczególności w postaci osłabienia więzi rodzinnych, degradacji społecznej czy wzajemnej demoralizacji skazanych.

Nie każdy może jednak odbywać karę pozbawienia wolności w warunkach dozoru elektronicznego. Zgodnie z art. Art.  43la Kodeksu karnego wykonawczego:

§  1 Sąd penitencjarny może udzielić skazanemu zezwolenia na odbycie kary pozbawienia wolności w systemie dozoru elektronicznego, jeżeli zostały spełnione łącznie następujące warunki:

• wobec skazanego orzeczono karę pozbawienia wolności nieprzekraczającą jednego roku i 6 miesięcy, a nie zachodzą warunki przewidziane w art. 64 § 2 Kodeksu karnego;
• jest to wystarczające do osiągnięcia celów kary;
• skazany posiada określone miejsce stałego pobytu;
• osoby pełnoletnie zamieszkujące wspólnie ze skazanym wyraziły zgodę, o której mowa w art. 43h § 3;
• odbywaniu kary pozbawienia wolności w systemie dozoru elektronicznego nie stoją na przeszkodzie warunki techniczne, o których mowa w art. 43h § 1.

§  2. Skazanemu, który nie rozpoczął wykonywania kary w zakładzie karnym, można udzielić zezwolenia na odbycie kary pozbawienia wolności w systemie dozoru elektronicznego, jeżeli względy bezpieczeństwa i stopień demoralizacji, a także inne szczególne okoliczności nie przemawiają za potrzebą osadzenia skazanego w zakładzie karnym.

§  3. Skazanemu, który rozpoczął już odbywanie kary w zakładzie karnym, można udzielić zezwolenia na odbycie w systemie dozoru elektronicznego pozostałej części kary, jeżeli za udzieleniem zezwolenia przemawiają dotychczasowa postawa i zachowanie skazanego.

§  4. Sąd może udzielić zezwolenia na odbycie kary pozbawienia wolności w systemie dozoru elektronicznego pomimo braku zgody, o której mowa w art. 43h § 3, jeżeli wykonanie kary w systemie dozoru elektronicznego w sposób oczywisty nie wiąże się z nadmiernymi trudnościami dla osoby, która tej zgody nie wyraziła, i narusza jej prywatność jedynie w nieznacznym stopniu.

§  5. Na postanowienie, o którym mowa w § 4, osobie, która nie wyraziła zgody, przysługuje zażalenie.

§  6. Przepisy § 1-5 stosuje się odpowiednio do skazanego, któremu wymierzono dwie lub więcej niepodlegających łączeniu kar pozbawienia wolności, które skazany ma odbyć kolejno, nieprzekraczających w sumie jednego roku i 6 miesięcy.

Warunki, których łączne zaistnienie umożliwia udzielenie zezwolenia na odbywanie kary pozbawienia wolności w systemie dozoru elektronicznego, mają zatem dwojaki charakter:

• formalny w znaczeniu obiektywnego, jednoznacznego spełnienia (lub braku) określonej okoliczności pozbawionej elementów uznania (luzu decyzyjnego), do których najbardziej "jaskrawych " należy wymiar orzeczonej kary pozbawienia wolności tj. nie przekraczający wartości progowej roku i i 6 miesięcy przy jednoczesnym nie zaistnieniu warunków z art. 64 par. 2 k.k.

• ocenny, których istnienie (lub ich brak) ustala sąd w ramach swobodnej oceny uwarunkowań wynikających z posiadanych dowodów, do których to przesłanek ocennych należy przede wszystkim ocena, że dozór elektroniczny jest wystarczający do osiągnięcia celów kary (vide: postanowienie Sądu Apelacyjnego we Wrocławiu z dnia 1 października 2021 r., sygn. akt: II AKzw 2357/21).

Dozór elektroniczny a recydywa

W przypadku recydywy w wersji podstawowej sprawca może skorzystać z dozoru elektronicznego, bowiem z dobrodziejstwa korzystania z tego rozwiązania zostały formalnie wyłączone jedynie osoby skazane w warunkach wielokrotnego powrotu do przestępstwa z art. 64 par. 2 k.k. Tym samym popełnienia przestępstwa w warunkach recydywy podstawowej nie eliminuje a priori możliwości uzyskania zgody na odbywanie kary w systemie dozoru elektronicznego, niemniej z całą pewnością fakt popełnienia przestępstwa w warunkach recydywy, będzie wpływał na ocenę czy zastosowanie dozoru będzie w takim przypadku spełniało cele kary.

Dodać należy, że nie przy tym formalnych przeszkód ażeby w stosunku do sprawcy z art. 65 § 1 k.k. tj. takiego, który to uczynił sobie z popełnienia przestępstwa stałe źródło dochodu, popełnił przestępstwo w zorganizowanej grupie lub też popełniającego przestępstwo o charakterze terrorystycznym, zezwolić na odbywanie kary pozbawienia wolności w systemie dozoru elektronicznego.

Dozór elektroniczny- kiedy zostanie orzeczony? Jakie dokumenty zgromadzić?

Z mojej praktyki zawodowej wynika, że sporządzając wniosek o udzielenie dozoru elektronicznego kluczowe jest skupienie się na kwestiach związanych z udowodnieniem zaistnienia przesłanki w postaci „Dozór elektroniczny jest wystarczający dla osiągnięcia celów kary”, bowiem to najczęściej negatywna ocena sądu w tym zakresie przesądza o nieuwzględnieniu wniosku o zastosowanie dozoru. W tym celu niezbędne jest zgromadzenie i przedłożenie do sądu dowód na to, że zastosowanie tej kary jest korzystne społecznie. Przykładowo za właściwe będzie uznane przedłożenie umowy o pracę, potwierdzeń przelewów (choć częściowych) świadczeń zasądzonych na rzecz Pokrzywdzonych czy też dokumentów obrazujących podjęcie terapii. Oczywiście ilość i rodzaj dowodów jakie należy zgromadzić zależy od konkretnej sprawy, dlatego nie można generalizować, zwłaszcza, że Sąd ustalając czy do osiągnięcia celów kary pozbawienia wolności wystarczające będzie odbycie jej w formie dozoru elektronicznego (art.  43la §  1 pkt  2 k.k.w.), powinien mieć na uwadze cele tej kary określone w art.  67 k.k.w. Kodeks karny wykonawczy, który to przewiduje znacznie węższy zakres celów wykonywania kary pozbawienia wolności niż dyrektywy wymiaru kary wymienione w art.  53 §  1 k.k., a więc celów, którym ma służyć wymiar kary.

W postępowaniu wykonawczym "znika" stopień winy, stopień społecznej szkodliwości czynu, a także społeczne oddziaływanie kary. W piśmiennictwie podkreśla się, że podstawowym celem wykonywania kary pozbawienia wolności jest cel zapobiegawczy i wychowawczy, a więc to, co jest nazywane prewencją szczególną. Został on jednoznacznie wyartykułowany w art.  67 k.k.w. jako wzbudzanie w skazanym woli współdziałania w kształtowaniu jego społecznie pożądanych postaw, w szczególności poczucia odpowiedzialności oraz potrzeby przestrzegania porządku prawnego, a zatem powstrzymania się od powrotu do przestępstwa. Jest to cel niejako perspektywiczny, dalekosiężny, mający szansę realizacji w przyszłości, po odbyciu kary (zob. tak: Kazimierz Postulski, w: Komentarz do art.  43(la) Kodeksu karnego wykonawczego Stan prawny: 2016.10.17 Lex el.). Tamże - w literaturze (L. Bogunia, T. Kalisz; W sprawie interpretacji art.  67 k.k.w. Rozważania o celach wykonywania kary pozbawienia wolności i kierunkach współczesnej polityki penitencjarnej, NKPK 2010, t. 26, s. 123) zauważa się również, że prewencja szczególna musi ustąpić miejsca celowi izolacyjno-zabezpieczającemu.

Przykładowe orzeczenia

Dozór elektroniczny- wygrana przed Sądem Okręgowym Warszawa-Praga

Zezwolenie na dozór elektroniczny, pomimo wielokrotnej karalności

Potrzebna pomoc adwokata w sprawie o zastosowanie dozoru elektronicznego?

Adwokat Agnieszka Prętczyńska- tel. 531 200 352

tagi: dozór elektroniczny, dozór elektroniczny 2022, wniosek o dozór elektroniczny, adwokat warszawa, kancelaria adwokacka karne, zezwolenie na odbywanie kary w warunkach dozoru elektronicznego, adwokat dozór elektroniczny